Η κυπριακή Διακήρυξη της 6ης Δεκεμβρίου 1821 – Νικόλαος Θησέας
La Déclaration Chypriote du 6 décembre 1821 – Nikolaos Theseos
«Η κυπριακή Διακήρυξη της 6ης Δεκεμβρίου 1821»
Προσφορά έκδοσης ενός ιστορικού τεκμηρίου στα σχολεία της Κύπρου από το Κοινωφελές Ίδρυμα Σύλβιας Ιωάννου
« La Déclaration Chypriote du 6 décembre 1821 »
Offre de publication d’un document historique dans les écoles de Chypre par la Fondation caritative Sylvia Ioannou
info@sylviaioannoufoundation.org
www.sylviaioannoufoundation.org
Στα τέλη του πρώτου χρόνου της Επανάστασης του 1821, μετά τα αιματηρά γεγονότα του Ιουλίου στην Κύπρο, συντάσσεται ένα χειρόγραφο κείμενο γνωστό ως Διακήρυξη. Το κείμενο υπογράφουν Κύπριοι κληρικοί και λαϊκοί που σώθηκαν από τις ιουλιανές σφαγές και αναζήτησαν καταφύγιο στην Ευρώπη. Στο σύντομο αυτό κείμενο καταγράφονται στοιχεία για τις τραγικές ώρες που έζησαν οι κάτοικοι της μεγαλονήσου και δηλώνεται η επιθυμία τους να παλέψουν για την ελευθερία τους «συμφώνως μὲ τοὺς λοιποὺς ἀδελφοὺς ἡμῶν Ἕλληνας». Πρόσωπο-κλειδί ο Νικόλαος Θησέας, ο οποίος ορίζεται ως πληρεξούσιος των Κυπρίων προκειμένου να αναλάβει δράση στην Ευρώπη υπέρ του κοινού αγώνα τους.
Το σωζόμενο αντίγραφο της Διακήρυξης φυλάσσεται στη Συλλογή του Κοινωφελούς Ιδρύματος Σύλβιας Ιωάννου. Σύμφωνα με τον Ακαδημαϊκό Πασχάλη Μ. Κιτρομηλίδη, «Ἡ Διακήρυξη τῆς 6ης Δεκεμβρίου 1821 θὰ μποροῦσε νὰ θεωρηθεῖ, χωρὶς κίνδυνο σοβαρῆς ὑπερβολῆς, ὡς τὸ καταστατικὸ κείμενο τοῦ ἐθνικοῦ κινήματος τῶν Κυπρίων».
Προκειμένου να γίνει ευρύτερα γνωστή η Διακήρυξη, σχεδιάστηκε μια ευσύνοπτη έκδοση, με τίτλο Ἡ κυπριακὴ Διακήρυξη τῆς 6ης Δεκεμβρίου 1821 – Σκίρτημα ἐλευθερίας. Η έκδοση περιλαμβάνει ομοιότυπο αντίγραφο (facsimile) του χειρογράφου και συνοδευτικό τεύχος με επεξηγηματικά κείμενα για το τεκμήριο, το περιεχόμενό του και την ιστορία του. Τα κείμενα υπογράφουν ο Ακαδημαϊκός Πασχάλης Μ. Κιτρομηλίδης, ο αναπληρωτής Καθηγητής του Πανεπιστημίου Κύπρου Πέτρος Παπαπολυβίου και η Φιλόλογος-παλαιογράφος Δρ Μαρία Γιουρούκου.
Το Κοινωφελές Ίδρυμα Σύλβιας Ιωάννου, σκοπός του οποίου είναι η διαφύλαξη και η διάδοση της ιστορικής και πολιτιστικής –έντυπης και χειρόγραφης– κληρονομιάς της Κύπρου, προχώρησε στη δωρεά των αντιτύπων της έκδοσης σε βιβλιοθήκες, πανεπιστήμια και σχολεία Μέσης Εκπαίδευσης στην Κύπρο. Με τον τρόπο αυτό προσφέρεται η δυνατότητα μελέτης ενός μοναδικού ιστορικού τεκμηρίου σε πλειάδα ερευνητών και ταυτόχρονα θα είναι εφικτή η χρήση του τεκμηρίου ως εποπτικού υλικού σε κάθε βαθμίδα της εκπαίδευσης.
Η έκδοση δεν διατίθεται για εμπορικούς σκοπούς.
Νικόλαος Θησέας, ο Κύπριος
Ο Κύπριος Νικόλαος Θησέας εγκατεστημένος στη Μασσαλία και ανιψιός του εθνομάρτυρα Αρχιεπισκόπου Κύπρου, Κυπριανού, ήταν ο κύριος διοργανωτής των στρατολογήσεων εθελοντών από τον Στρατό του Μεγάλου Ναπολέοντος. H Φιλική Εταιρεία είχε αναθέσει στον Θησέα, επίσης και στον Αρχιμανδρίτη Μασσαλίας (πρώην Στρατιωτικό Ιερέα της Μεγάλης Στρατιάς του Ναπολεόντα) Αρσένιο Γιαννούκο το έργο της στρατολόγησης Ελλήνων και Γάλλων εθελοντών που θα στέλλονταν στην επαναστατημένη Ελλάδα.
Οι παλαιοί στρατιώτες της Μεγάλης Στρατιάς του Ναπολεόντα θεώρησαν, και εκ του αποτελέσματος φαίνεται πως σωστά έπραξαν, ότι όφειλαν να προστρέξουν ως εθελοντές στον Πόλεμο της Ανεξαρτησίας μας
Ο Νικόλαος Θησέας, γεννήθηκε στην Κύπρο, ανιψιός του Αρχιεπισκόπου Κύπρου Κυπριανού, εγκαταστάθηκε στη Μασσαλία τον Οκτώβριο του 1808 με ρωσικό διαβατήριο. Άρχισε να εργάζεται ως έμπορος και έκανε την περιουσία του.
Ο Ν. Θησέας συμμετείχε μαζί με άλλους Έλληνες και Κύπριους στη δημιουργία της μυστικής οργάνωσης που δημιουργήθηκε στο Παρίσι «Ελληνόγλωσσο Ξενοδοχείο » και αργότερα, όπως και οι άλλοι, στη Μυστική Εταιρεία «Φιλική Εταιρεία».
Σύμφωνα με την αναφορά της 29ης Οκτωβρίου 1820 από την Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία της Μασσαλίας, από το 1818 μέλη της ελληνικής κοινότητας της Μασσαλίας συγκεντρώνονταν στο σπίτι του Νικολάου Θησέως (rue Saint Savournin) για να τελούν λειτουργίες. Πρώτος ιερέας είναι ο Αρχιμανδρίτης Αρσένιος Γιαννούκος.
H Φιλική Εταιρεία είχε αναθέσει στον Θησέα, επίσης και στον Αρχιμανδρίτη Μασσαλίας (πρώην Στρατιωτικό Ιερέα της Μεγάλης Στρατιάς του Ναπολεόντα) Αρσένιο Γιαννούκο το έργο της στρατολόγησης Ελλήνων και Γάλλων εθελοντών που θα στέλλονταν στην επαναστατημένη Ελλάδα.
Έτσι πήγε στο Παρίσι και στη συνέχεια στη Λυών τον Ιούλιο του 1821 για να στρατολογήσει Έλληνες στρατιώτες και αξιωματικούς Φιλέλληνες από τον στρατό του Ναπολέοντα για να πολεμήσουν στο πλευρό των Ελλήνων αγωνιστών του ’21. Αγόρασε τουφέκια και χρηματοδότησε το πέρασμα από τη Μασσαλία στο Λιβόρνο και μετά στην Ελλάδα για να φέρει αξιωματικούς και εξοπλισμό.
Ο Ν. Θησέας πολέμησε επίσης στο Ναύπλιο και στον Μορέα της Πελοποννήσου δίπλα στον Κολοκοτρώνη και στον Υψηλάντη. Στο τέλος της επανάστασης, επέστρεψε στη Μασσαλία και συνέχισε τις δραστηριότητές του στο εμπόριο.
Το 1839 επέστρεψε στην Ελλάδα. Την ίδια χρονιά διορίστηκε Έλληνας πρόξενος στη Βηρυτό.
Πέθανε στην Ελλάδα το 1854.
« La Déclaration Chypriote du 6 décembre 1821 »
À la fin de la première année de la Révolution de 1821, après les événements sanglants de juillet à Chypre, un texte manuscrit connu sous le nom de Déclaration fut rédigé. Le texte est signé par le clergé et les laïcs chypriotes qui ont été sauvés des massacres juliens et ont cherché refuge en Europe. Ce court texte enregistre des informations sur les heures tragiques que les habitants de Chypre vivaient et que leur désir de lutter pour leur liberté « en accord avec le reste de nos frères grecs » est déclaré.Nikolaos Theseos, est désigné comme représentant des Chypriotes afin d’agir en Europe en faveur de leur lutte commune.
La copie survivante de la Déclaration est conservée dans la collection de la Fondation caritative Sylvia Ioannou. Selon l’académicien Paschalis M. Kitromelidis, « La Déclaration du 6 décembre 1821 pourrait être considérée, sans risque d’exagération sérieuse, comme le texte constitutionnel du mouvement national chypriote ».
Afin de faire connaître la Déclaration plus largement, une version concise a été conçue, intitulée La Déclaration chypriote du 6 décembre 1821 – Lutte pour la liberté. L’édition comprend un fac-similé du manuscrit et un numéro d’accompagnement avec des textes explicatifs sur le document, son contenu et son histoire. Les textes sont signés par l’Académicien Paschalis M. Kitromelidis, par le professeur adjoint de l’Université de Chypre, Petros Papapolyviou et la philologue-paléographe, Dr Maria Gouroukou.
La Fondation caritative Sylvia Ioannou, dont le but est de préserver et de diffuser le patrimoine historique et culturel – imprimé et manuscrit – de Chypre, a procédé à un don d’exemplaires de la publication aux bibliothèques, universités et écoles secondaires de Chypre.
De cette manière, la possibilité d’étudier un document historique unique est offerte à une multitude de chercheurs et, en même temps, il sera possible d’utiliser le document comme matériel de supervision à tous les niveaux d’enseignement.
La version n’est pas disponible à des fins commerciales.
Nikolaos Theseos, le Chypriote
Nikolaos Theseos, né à Chypre, neveu de l’Archevêque de Chypre Kyprianos, s’est installé à Marseille en octobre 1808 avec un passeport russe. Il a commencé à travailler en tant que commerçant et a fait fortune.
N. Theseos a participé avec d’autres Grecs et Chypriotes à la création de l’organisation secrète créée à Paris « l’Ellinóglosso Xenodochío » et, plus tard, comme les autres, dans la Société Secrète « Filikí Etería ».
D’après le compte rendu du 29 octobre 1820 de l’église orthodoxe grecque de Marseille, à partir de 1818, les membres de la communauté grecque de Marseille se réunissaient dans la maison de Nikolaos Theseos (rue Saint Savournin) afin de célébrer les liturgies. Le premier desservant sera l’Archimandrite Arsène Yannukos, aumônier réserviste de l’armée bonapartiste.
Il devient un négociant fortuné; il se rend ainsi à Paris puis à Lyon en juillet 1821 pour recruter des militaires et officiers grecs et phillhènes de l’armée de Napoléon pour aller combattre aux côtés des insurgés grecs. Il achète des fusils et finance la traversée Marseille, Livourne, Grèce pour amener officiers et matériel.
N. Theseos combat aussi, à Nauplie et à Morée dans le Péloponnèse aux côtés de Kolokotronis et de Ipsilantis. A la fin de la révolution, il retourne à Marseille et reprend ses activités dans le commerce.
En 1839, il retourne en Grèce. La même année, il est nommé consul de Grèce à Beyrouth.
Il décède en Grèce en 1854.
Voici un très court résumé de la vie de Nikolaos Theseos.
