Η εκδήλωση οργανώνεται από την Ελληνική κοινότητα στο πλαίσιο της κινηματογραφικής λέσχης.
Το ντοκιμαντέρ του Ανδρέα Χατζηπατέρα, είναι μια μοναδικά ξεχωριστή ταινία. Ο σκηνοθέτης προσεγγίζει τον Μανώλη Γλέζο με έναν τρόπο γεμάτο φρεσκάδα και διαύγεια αποκαλύπτοντας την φλογερή προσωπικότητά του, ενώ άλλοτε με χιουμοριστικό και άλλοτε με βαθιά συγκινητικό τρόπο καταφέρνει να αναδείξει το πάθος του για την ίδια τη ζωή. Σε ένα δεύτερο επίπεδο, η αφήγηση της ιστορίας του Μανώλη Γλέζου μας δίνει το πορτρέτο της σύγχρονης ιστορίας της Ελλάδας.
Ο μοναδικός αυτός τρόπος με τον οποίο ο Ανδρέας Χατζηπατέρας έρχεται σε επαφή με τον Μανώλη Γλέζο οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο εντελώς διαφορετικό δικό του σημείο αφετηρίας. Γεννημένος και μεγαλωμένος στο Λονδίνο, γόνος Ελληνικής οικογένειας, ο Ανδρέας Χατζηπατέρας σπούδαζε το 2015 στην Νέα Υόρκη στην περίφημη σχολή κινηματογράφου του NYU (από την οποία έχουν αποφοιτήσει κορυφαίοι σκηνοθέτες όπως ο Μάρτιν Σκορτσέζε, ο Τζιμ Τζάρμους και πολλοί άλλοι) όταν άκουσε για πρώτη φορά το όνομα του Μανώλη Γλέζου. Ήταν όταν μια καθηγήτριά του στην σχολή διάβασε ένα άρθρο στους Νew York Times που διηγούνταν ότι ο Γλέζος είχε γίνει Ευρωβουλευτής σε ηλικία 92 ετών, και ρώτησε τον Χατζηπατέρα εάν γνώριζε τον αειθαλή πολιτικό άνδρα.
Με την περιέργεια του κεντρισμένη, έψαξε στο διαδίκτυο, τηλεφώνησε σε συγγενείς στην Αθήνα να μάθει περισσότερα, και άρχισε να έρχεται σε επαφή με τον Μανώλη Γλέζο για να κάνει μια ταινία με θέμα τον ίδιο. Με τα «σπαστά» ελληνικά του και την απόστασή του από την Ελληνική μικροπολιτική πραγματικότητα, ο Χατζηπατέρας ενδιαφέρεται να εντοπίσει την ουσία του Μανώλη Γλέζου. Ακολουθώντας τον Γλέζο από το σπίτι στο γραφείο του, στο ασταμάτητο, πυρετώδες καθημερινό του πρόγραμμα, αλλά και στο ταξίδι του στην Ευρωβουλή, αποκαλύπτει έναν άνθρωπο που τυγχάνει συγκινητικής αποδοχής όπου και αν βρεθεί, και που η ιστορία του είναι η σύγχρονη ιστορία της χώρας του.
Έτσι, εν μέσω αστεϊσμών, επιπλήξεων και συμβουλών, το συνεργείο αναλαμβάνει ενεργό δράση πίσω από την κάμερα, προσπαθώντας πάση θυσία να αποκαλύψει τον Μανώλη Γλέζο, τον άνθρωπο που κρύβεται πίσω από το μύθο.
Ο Ανδρέας Χατζηπατέρας μιλάει στο Flix για τον Μανώλη Γλέζο, τον «Τελευταίο Παρτιζάνο»
Ο 23χρονος σκηνοθέτης εξηγεί στο Flix γιατί τα 70 χρόνια που τον χωρίζουν με τον Μανώλη Γλέζο υπήρξαν καθοριστικά για τον «Τελευταίο Παρτιζάνο», που κάνει την πρεμιέρα του στο 20ό Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.
Ο Ανδρέας Χατζηπατέρας έχει σαν βάση του τη Νέα Υόρκη. Είναι μόλις 23 ετών. Και για την πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία διάλεξε για κεντρικό πρωταγωνιστή του τον Μανώλη Γλέζο, ο οποίος στα 95 του χρόνια παραμένει, όπως εξομολογείται και ο ίδιος, πολλά περισσότερα και ενδιαφέροντα πράγματα από εκείνον τον άντρα που κατέβασε τη ναζιστική σημαία από την Ακρόπολη στο τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Ξεκινώντας σαν μια περιέργεια ενός νέου για μια θρυλική φιγούρα, ο «Τελευταίος Παρτιζάνος» εξελίχθηκε γρήγορα σε ένα προσωπικό πρότζεκτ που έκανε τον Ανδρέα Χατζηπατέρα να βυθιστεί στην ελληνική ιστορία και να αφήσει τον Μανώλη Γλέζο να γίνει ο οδηγός του σε ένα διαρκές, πολύτιμο μάθημα ζωής.
Το 20ό Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης διεξάγεται από τις 2 ως τις 11 Μαρτίου 2018. Το Flix βρίσκεται εδώ για να σας μεταφέρει καθημερινά όλα όσα συμβαίνουν μέσα κι έξω από τις αίθουσες.
Πώς αποφάσισες να κάνεις μια ταινία για τον Μανώλη Γλέζο, παρά το γεγονός ότι ανήκεις σε μια τελείως διαφορετική γενιά και έχεις γεννηθεί και μεγαλώσει στο εξωτερικό;
Oταν ήμουν φοιτητής, μία από τις καθηγήτριές μου στη Νέα Υόρκη με ρώτησε αν ήξερα την ιστορία του νεαρού που κατέβασε τη ναζιστική σημαία από την Ακρόπολη κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Οι πληροφορίες της ήταν πολύ αποσπασματικές και με ρώτησε αν μπορούσα να το ψάξω λίγο περισσότερο. Εκανα μια σύντομη έρευνα στο ίντερνετ και ανακάλυψα αυτά που ξέρουν οι περισσότεροι σήμερα για το κατέβασμα της σημαίας. Εντελώς συμπτωματικά, εκείνη την εποχή ο Μανώλης Γλέζος είχε μόλις ανακοινώσει την υποψηφιότητά του για Ευρωβουλευτής, σε ηλικία 91 ετών. Αρχικά έμεινα έκπληκτος που ήταν ακόμη ενεργός, γρήγορα όμως κατάλαβα ότι βρισκόμουν μπροστά σε μια φοβερή ευκαιρία. Η αρχική μου πρόθεση ήταν να χρησιμοποιήσω την επιστροφή του στην πολιτική ως βάση για ένα ντοκιμαντέρ, αν και η προσέγγισή μου άλλαξε σημαντικά κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων. Με τη βοήθεια της παραγωγού Βάλερυ Κοντάκου, ήρθα σε επαφή μαζί του και τον ρώτησα αν θα τον ενδιέφερε να συμμετάσχει στο project. Νομίζω ότι το γεγονός ότι μας χώριζαν ηλικιακά 71 χρόνια του κίνησε την περιέργεια – όπως και σε μένα άλλωστε – κι ίσως να ήταν τελικά και ο λόγος που είπε το ναι.
Τελικά, τα χρόνια που σας χωρίζουν επηρέασαν τον τρόπο που τον προσέγγισες; Και, τελικά, ποια ήταν η διαφορά σας;
Το γεγονός ότι ανήκω σε μια εντελώς διαφορετική γενιά και έχω μεγαλώσει στο εξωτερικό ήταν και καλό και κακό. Το καλό ήταν ότι κατάφερα να τον προσεγγίσω χωρίς ιδιαίτερες προκαταλήψεις και προσδοκίες, και αποτύπωσα τον χαρακτήρα του με ειλικρίνεια, χωρίς να με καταβάλλει το δέος και να με τρώνε οι αμφιβολίες για το αν το ντοκιμαντέρ μου θα ήταν αντάξιό του. Τον προσέγγισα σαν μια σεβάσμια φιγούρα, έναν άνθρωπο που είχε ζήσει πολλά και είχε συναρπαστικές ιστορίες να μου διηγηθεί. Οι δυσκολίες ήρθαν αργότερα, όταν χρειάστηκε να εξετάσω τον ρόλο που έπαιξε σε μερικές από τις πιο σημαντικές στιγμές της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Προσπάθησα να είμαι διακριτικός, αφού μερικά από αυτά τα γεγονότα τα άκουγα κι εγώ για πρώτη φορά. Ηταν ένα μεγάλο μάθημα για μένα, καθώς δεν υπήρχαν περιθώρια για λάθη.
Πόσο καιρό τον κινηματογραφούσες; Και πόσο ανοιχτός ήταν μαζί σου;
Αρχίσαμε να δουλεύουμε μαζί τον Ιούλιο του 2014, όταν πήγε για πρώτη φορά στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Από τότε, συνεχίσαμε να κάνουμε περιστασιακά γυρίσματα, μέχρι και τα τέλη του 2017. Στην αρχή ήταν δύσκολο να καταλάβω τα όριά του, αλλά καταλήξαμε να βλεπόμαστε τόσο συχνά που τα πράγματα μεταξύ μας έγιναν πολύ πιο οικεία. Το μεγαλύτερο κομμάτι της ταινίας προέρχεται από το τελευταίο στάδιο των γυρισμάτων, όταν πλέον είχαμε αποκτήσει πολύ μεγαλύτερη άνεση ο ένας με τον άλλο.
Αλλαξαν καθόλου οι στόχοι σου για την ταινία καθώς τα γυρίσματα προχωρούσαν και η σχέση σας γινόταν πιο στενή;
Ο αρχικός μου στόχος, όταν ξεκίνησα τα γυρίσματα, ήταν μια πολύ πιο λεπτομερής καταγραφή της πορείας του, παίρνοντας συνεντεύξεις από ανθρώπους που τον είχαν γνωρίσει και είχαν δουλέψει μαζί του, και κάνοντας εκτενή χρήση αρχειακού υλικού. Το πρόβλημα, όμως, ήταν ότι δεν μπορούσες να καταλάβεις ποιος πραγματικά ήταν. Καταλαβαίνεις τι είχε κάνει, αλλά όχι γιατί το έκανε. Οπότε άλλαξα προσέγγιση και αποφάσισα να κάνω κάτι πολύ πιο προσωπικό. Αν κάποιος θέλει μια εις βάθος ανάλυση της πολιτικής και του έργου του, υπάρχουν πολλά βιβλία και ντοκιμαντέρ εκεί έξω που μπορούν να του δώσουν αυτές τις πληροφορίες. Αν όμως θέλεις να μάθεις ποιος πραγματικά είναι, τότε ο «Τελευταίος Παρτιζάνος» είναι η κατάλληλη ταινία για σένα.
Πώς θα περιέγραφες τον Μανώλη Γλέζο;
Είναι επαναστάτης, πεισματάρης, απαιτητικός και πολύ παθιασμένος. Είναι ένας πραγματικά γνήσιος χαρακτήρας που μάχεται συνεχώς για τα πιστεύω του. Είναι δύσκολο να ενστερνιστείς όλες του τις αντιλήψεις, αλλά το γεγονός ότι είναι τόσο συνεπής στα πιστεύω του σίγουρα εμπνέει σεβασμό. Αξίζει επίσης να αναφερθεί ότι ήταν πάντα πολύ φιλόξενος και γενναιόδωρος απέναντί μου.
Ελαβες υπόψη σου τη σχέση αγάπης-μίσους που ανέπτυξε ο Μανώλης Γλέζος με την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, κατά τη διάρκεια της σκιαγράφησης του κινηματογραφικού του πορτρέτου;
Οταν άρχισαν τα γυρίσματα, ο Μανώλης ήταν ακόμα βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ. Αργότερα, ωστόσο, χώρισαν οι δρόμοι τους και ακολούθησαν έντονες αντιδράσεις και από τις δύο πλευρές. Υπάρχουν αναφορές για όλα αυτά στον «Τελευταίο Παρτιζάνο», αλλά αποφασίσαμε να μην δώσουμε βάρος στις πολιτικές αναταράξεις και αντ’ αυτού να επικεντρωθούμε στο γεγονός ότι ένα από τα βασικά στοιχεία του χαρακτήρα του είναι να μην κάνει εκπτώσεις στα πιστεύω του.
Ποια ήταν η αντίδραση από τον ίδιο ή κοντινούς του ανθρώπους όταν είδαν το ντοκιμαντέρ;
Η Τζώρτζια, η σύζυγος του Μανώλη, είδε το ντοκιμαντέρ τόσο σε αρχικό όσο και στο τελικό στάδιο του μοντάζ, και μας έδωσε το πράσινο φως να προχωρήσουμε. Οι αντιδράσεις της ήταν θετικές, νομίζω ότι εκτίμησε τα ψήγματα χιούμορ που βρίσκονται διάσπαρτα στην ταινία. Ο ίδιος ο Μανώλης δεν την έχει δει ακόμα και ανυπομονώ να του τη δείξω.
Μέσα στην ταινία, μαθαίνουμε, μαζί με σένα, πως υπάρχουν κι άλλοι άνθρωποι που κάνουν ντοκιμαντέρ για τον Μανώλη Γλέζο. Εμαθες ποτέ τι απέγιναν αυτά; Αν κάποιο ολοκληρώθηκε; Να θεωρήσουμε πως ο «Τελευταίος Παρτιζάνος» είναι το πρώτο και το μόνο (μέχρι στιγμής) ντοκιμαντέρ για τον Γλέζο;
Καλή ερώτηση! Ακόμα δεν έχω μάθει κάτι συγκεκριμένο γι’ αυτές τις άλλες ταινίες, αλλά είμαι πολύ περίεργος να τις παρακολουθήσω, αν πραγματικά υπάρχουν, και να δω πώς έχουν προσεγγίσει το θέμα. Ισως να ανακαλύψω μια νέα πτυχή της προσωπικότητας του Μανώλη που δεν γνώριζα έως τώρα. Υπάρχουν κάποια τηλεοπτικά ιστορικά ντοκιμαντέρ γι’ αυτόν, καθώς και μια ρώσικη ταινία από το ’60. Αλλά δεν νομίζω ότι υπάρχει άλλο μεγάλου μήκους ντοκιμαντέρ. Για την ώρα, ναι, ο «Τελευταίος Παρτιζάνος» είναι το μόνο.
Συνεντευξη στις 3 μαρτίου 2018
Ο Ανδρέας Χατζηπατέρας είπε :
«Ο χρόνος που πέρασα μαζί με τον Μανώλη Γλέζο μού άνοιξε τα μάτια. Κατά πρώτον, κατάλαβα ότι το μέγεθος της ιστορίας που προσπαθούσα να πω ήταν πολύ μεγαλύτερο απ’ ό,τι φανταζόμουν και κατά δεύτερον, για να καταφέρω τον Γλέζο να μου ανοιχτεί, έπρεπε να αλλάξω τελείως προσέγγιση. Έναν χρόνο μετά το πρώτο γύρισμα, αποφάσισα να αλλάξω στάση, απευθύνοντάς του εμφανώς το λόγο πίσω από την κάμερα, συζητώντας, κάνοντας ερωτήσεις και περνώντας χρόνο μαζί του σαν να ήμουν μέλος της ομάδας του. Με το πέρασμα του χρόνου, χτίσαμε μια συντροφική και αρκετά επικοινωνιακή σχέση, με αποτέλεσμα να αρχίσει να μας μιλάει ελεύθερα, είτε υπήρχε κάμερα είτε όχι. Αισθάνομαι ότι καταφέραμε να τον παρουσιάσουμε όπως ακριβώς είναι και θα ήθελα να πιστεύω ότι αν κάποιος έβλεπε πρώτα την ταινία και μετά τον συναντούσε, θα ένοιωθε σαν να τον ξέρει.» –
http://https://youtu.be/mIXw6uRnVNY
Μανώλης Γλέζος: Η Ελλάδα δεν είναι ο Τσίπρας
Ο αγωνιστής μίλησε στους δημοσιογράφους με αφορμή το ντοκιμαντέρ του Ανδρέα Χατζηπατέρα «Ο τελευταίος παρτιζάνος», θέμα του οποίου είναι ο ίδιος
To όραμα του σοσιαλισμού δεν είναι καινούργιο, είναι παλιό» είπε ανάμεσα σε πολλά άλλα ο Μανώλης Γλέζος μιλώντας στους δημοσιογράφους την Δευτέρα το μεσημέρι στον κινηματογράφο Δαναό.
Στην ερώτηση λοιπόν αν ο σοσιαλισμός έτσι όπως τον ξέραμε έχει μέλλον, η απάντηση του κ. Γλέζου ήταν «μια δημοκρατία όπου ο Δήμος ανάσει, τα σημερινά θα τα ξεπεράσει γιατί – και τώρα μιλώ ως θαλασσινός – πολλούς κάδους έχουμε περάσει, θα περάσουμε κι αυτόν.»
O 96χρονος αγωνιστής που έμεινε στην Ιστορία συμμετέχοντας με τον Αποστόλη Σάντα και τον Αντώνη Μοσχοβάκη στην απομάκρυνση της σημαίας των ναζιστών από την Ακρόπολη επί γερμανικής κατοχής, επανήλθε στην τελευταία ομιλία που είχε δώσει στο Ευρωκοινοβούλιο, όταν μιλώντας στην αρχαία ελληνική αφηγήθηκε την ιστορία του κήρυκα των Θηβαίων που όταν ήρθε στην Αθήνα ρώτησε «ποιος είναι ο τύραννος; Η απάντηση του Θησέα ήταν ο τύραννος δεν υπάρχει. Τύραννος είναι ο Δήμος.»
Aφορμή της συνάντησης ήταν η προβολή της ταινίας «Ο τελευταίος παρτιζάνος» του Ανδρέα Χατζηπατέρα που θα αρχίσει να παίζεται στις αίθουσες από την Πέμπτη 25 Οκτωβρίου
Ερωτώμενος για τον υπαρκτό σοσιαλισμό ο Μ. Γλέζος ανέφερε ότι ο «δεν εξέφρασε την θέληση του λαού παρά σε ελάχιστες περιπτώσεις». Εφερε μάλιστα το παράδειγμα του Γεωργιανού, ελληνικής καταγωγής ιατρού Πασαλίδη, ο οποίος εκδιώχθηκε από τον Ιωσήφ Στάλιν, κατέφυγε στην Γερμανία και εν συνεχεία αρνήθηκε προσωπικά στον Στάλιν να επιστρέψει στην Σοβιετική Ενωση όσο ήταν εκείνος αρχηγός του κράτους. Αργότερα ο Πασαλίδης άνοιξε μαιευτική κλινική στην Θεσσαλονίκη και όταν εκλέχτηκε βουλευτής η πρώτη ενέργειά του ήταν να ζητήσει την αναγνώριση της Σοβιετικής Ενωσης από την Ελλάδα. «Τα λέω όλ’ αυτά για να πω ότι παρά τις δυσκολίες που πέρασε και περνά ο ελληνικός λαός θα τις ξεπεράσει.»
«Η Ελλάδα δεν είναι ο Τσίπρας» είπε δύο φορές ο Μ. Γλέζος όταν του ζητήθηκε να σχολιάσει τις διαφωνίες του με τον πρωθυπουργό. «Η Ελλάδα είναι κάτι ξεχωριστό, ο Τσίπρας είναι απλώς ο σημερινός πρωθυπουργός της.»
Κατά την διάρκεια της συνέντευξης Τύπου ο Μ. Γλέζος αναφέρθηκε επίσης στην «κάθαρση που πρέπει να γίνει στο δικαστικό Σώμα» ούτως ώστε να εκκαθαριστεί και η νεοναζιστική λαίλαπα. «Δεν είναι δυνατόν η δίκη της δολοφονίας του Παύλου Φύσσα να διαρκεί τόσο πολύ.»
Η πρόταση του κ. Γλέζου είναι όλοι όσοι έχουν περιουσίες στο εξωτερικό και πρώτοι απ’ όλους τα κυβερνητικά στελέχη και οι ευρωβουλευτές να τις φέρουν στην Ελλάδα για δύο χρόνια. «Με αυτόν τον τρόπο θα αποδείξουν ότι αν όλοι κάνουν το χρέος τους απάντι στην πατρίδα, η πατρίδα τα ξεπεράσει όλα.» Και η δεύτερη πρότασή του είναι όλοι οι Ελληνες του εξωτερικού, περίπου 12 εκατομμύρια, να στείλουν από 1.000 ευρώ σε τρεις συγγενείς τους στην Ελλάδα και όχι στην κυβέρνηση. «Για βάλτε τον λογαριασμό και θα δείτε πόσα δις συγκεντρώνονται.»
Για τον Μ. Γλέζο τα στοιχεία που συγκροτούν το έθνος είναι η γλώσσα, οι παραδόσεις –όπου συμπεριλαμβάνει την εκκλησία- η άμεση δημοκρατία και η στάση του κλήρου στα 400 χρόνια σκλαβιάς της Ελλάδας από τους Τούρκους.
Τέλος, για τα πολιτικά σχέδιά του σε ότι αφορά τις επερχόμενες εκλογές ο Μ. Γλέζος είπε: «Είμαι με την ομάδα του Λαφαζάνη και όλοι μας αποτελούμε ένα ενιαίο σύνολο. Θα πω τις απόψεις μου εκεί και θα δούμε τι θα κάνουμε. Φυσικά, πολιτική ζωή χωρίς συμμετοχή σε εκλογές δεν νοείται. Που σημαίνει θα πάρουμε μέρος στις εκλογές, πως θα πάρουμε μέρος θα το δείξει η ίδια η ζωή.»
Το Βήμα 15.10.2018,