Στα πρώτα είκοσι χρόνια πορείας τους, οι “Δρόμοι της Ελιάς” διένυσαν πάνω από 200.000 χλμ. για τον διαπολιτισμικό διάλογο σε περισσότερες από 20 χώρες και συνεχίζουν μέχρι σήμερα να καταγράφουν και να προβάλλουν μια μοναδική πολιτιστική κληρονομιά: τον πολιτισμό της ελιάς, κομμάτι του μεσογειακού και του ευρωπαϊκού πολιτισμού.
Η καταγωγή της ελιάς χάνεται στα βάθη των αιώνων. Ως αυτοφυές δέντρο, υπάρχει στον μεσογειακό χώρο εδώ και πολλές χιλιάδες χρόνια. Η αγριελιά, πρόγονος της καλλιεργήσιμης ελιάς, είναι αυτή που συναντάμε ακόμα και σήμερα στην Πελοπόννησο, την Κρήτη, τη Βόρειο Αφρική ή τη Μέση Ανατολή και, σύμφωνα με γραπτές μαρτυρίες, πρωτοεμφανίστηκε στην ανατολική Mεσόγειο, δηλαδή εκεί όπου αναπτύχθηκαν μερικοί από τους αρχαιότερους πολιτισμούς. Πρόσφατες αρχαιολογικές έρευνες στις Κυκλάδες αλλά και σε άλλες ελληνικές περιοχές, έφεραν στο φως απολιθωμένα φύλλα ελιάς τα οποία σύμφωνα με τις σύγχρονες μεθόδους χρονολόγησης φαίνεται να είναι ηλικίας 50-60.000 ετών, γεγονός που αποδεικνύει ότι η Ελλάδα είναι μια από τις πατρίδες της ελιάς. Η ελιά, έχει σημαδέψει με τη μακραίωνη παρουσία της, όχι μόνο το τοπίο, αλλά και την καθημερινή ζωή των Ελλήνων και των άλλων μεσογειακών λαών, έχει συνδεθεί με την τελετουργία και τις λατρευτικές τους συνήθειες και έχει επηρεάσει τα ήθη και τα έθιμά τους, δημιουργώντας έναν εντελώς ιδιαίτερο πολιτισμό, τον πολιτισμό της ελιάς.
Οι δρόμοι της ελιάς
Οι ‘Δρόμοι της Ελιάς’ ακολουθούν τα βήματα αυτού του πολιτισμού, από την Ελλάδα μέχρι τη Μαύρη Θάλασσα και σε ολόκληρη τη Μεσόγειο. Είναι διαδρομές που ενισχύουν τον διαπολιτισμικό διάλογο, προβάλλουν και συμβάλλουν στην αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς της ελιάς, συμβόλου ειρήνης παγκοσμίως.
Είναι μια πρωτοβουλία βασισμένη στην αγάπη για ένα δέντρο που συμβολίζει την ειρήνη και την ευημερία αλλά και στην επιθυμία για επικοινωνία και διάλογο, αναγνωρίστηκαν επίσημα το 2003 από την Unesco ως Παγκόσμια Πολιτιστική Διαδρομή Διαπολιτισμικού Διαλόγου & Βιώσιμης Ανάπτυξης και το 2005 ως Πολιτιστική Διαδρομή του Συμβουλίου της Ευρώπης. Είναι δύο σημαντικές διακρίσεις που επιβεβαιώνουν τη δυναμική αυτής της δύσκολης προσπάθειας και ενθαρρύνουν όσους την ξεκίνησαν και μοχθούν για την επίτευξη των στόχων της.
Σημαντικές στιγμές ,,,,
1998-1999 Με ιδέα του Γιώργου Καραμπάτου, Προέδρου του Επιμελητηρίου Μεσσηνίας, ξεκινούν από την Αρχαία Πύλο* οι πρώτοι οδοιπόροι, φίλοι της ελιάς, της περιπέτειας και της μοτοσικλέτας, με την επιθυμία να γνωρίσουν τις άλλες πατρίδες της ελιάς και να ανακαλύψουν τη Μεσόγειο και τους ανθρώπους της. 16.000 χιλιόμετρα και 40 μέρες πορείας αποκαλύπτουν έναν κόσμο απίστευτα οικείο και φιλικό και έναν πολιτισμό με ανυποψίαστες διαστάσεις…
Το 2003 Οι «Δρόμοι της Ελιάς» αναγνωρίζονται παμψηφεί από την Ολομέλεια της Unesco μετά από πρόταση του Πρέσβη της Ελλάδας στον Διεθνή Οργανισμό Βασίλη Βασιλικού. Είναι η επιβράβευση μιας ιδέας αλλά και η επιβεβαίωση της χρησιμότητας αυτής της πρωτοβουλίας. Οι επαφές που πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια των πρώτων οδοιπορικών «ανακάλυψης» του πολιτισμού της ελιάς φέρνουν στο προσκήνιο την ανάγκη δημιουργίας μιας Χάρτας της κληρονομιάς της ελιάς (τοπία/ελαιώνες, ελαιουργεία όλων των εποχών, έθιμα και παραδόσεις, γαστρονομικές συνήθειες, χρήσεις των προϊόντων της ελιάς κ.λπ.). Συστήνεται μια Επιστημονική Επιτροπή η οποία αναλαμβάνει τη δημιουργία της.
2005, Οι « Δρόμοι της Ελιάς» αγκαλιάζονται από το Συμβούλιο της Ευρώπης και ένα χρόνο αργότερα τους απονέμεται ο τίτλος «Μεγάλη Ευρωπαϊκή Πολιτιστική Διαδρομή». Τα πρώτα αποτελέσματα των ερευνών για τη δημιουργία της Χάρτας της κληρονομιάς της ελιάς, αποτελούν τη βάση για τη δημιουργία μικρών τοπικών οδοιπορικών της ελιάς (περιοχή του Μεκνές στο Μαρόκο, νότιο-δυτική Πελοπόννησος και Μέση Ανατολή (Συρία και Λίβανος). Πρόκειται για ένα πιλοτικό έργο με στόχο την ενίσχυση του θεματικού τουρισμού μέσω της αξιοποίησης του πολιτισμού της ελιάς.
2006, 2007 Νέοι Δρόμοι, νέα όνειρα… Πραγματοποιούνται για πρώτη φορά οι Θαλάσσιοι Δρόμοι της Ελιάς με σημείο εκκίνησης την Καλαμάτα και προορισμό τη Λιβύη μέσω Κρήτης, μια διαδρομή με συμβολική σημασία και ένα μήνυμα: την ανάγκη επανασύνδεσης των λιμένων της Μεσογείου. Είναι ένας περίπλους στα ίχνη της διάδοσης της ελιάς από ανατολάς προς δυσμάς και των εμπορικών πλοίων που επί αιώνες μετέφεραν τα ελαιοκομικά προϊόντα χαρίζοντας ευημερία στις μεσογειακές πόλεις-λιμάνια. Παράλληλα ξεκινάει μια άλλη σημαντική δραστηριότητα: η δημιουργία πολυγλωσσικής ηλεκτρονικής βιβλιοθήκης με θέμα την ελιά. Η Επιστημονική Ομάδα του Πολιτιστικού Οργανισμού «Δρόμοι της Ελιάς» αναλαμβάνει να αναζητήσει και να καταγράψει όλα τα πονήματα σε όλες τις χώρες της Μεσογείου και σε 5 γλώσσες: ελληνικά, ιταλικά, ισπανικά, γαλλικά και αραβικά.
2010 Διοργάνωση μιας “Ελαιοδρομίας” πολιτιστικής διαδρομής διάδοσης του πολιτισμού της ελιάς στη Σκανδιναβία και τις χώρες της Βαλτικής Θάλασσας. Ελλάδα – Ιταλία – Γερμανία – Δανία – Σουηδία – Φινλανδία – Εσθονία – Λιθουανία – Λετονία – Πολωνία -Αυστρία. Οργανώνονται δύο Γιορτές της Ελιάς, μια στη Σουηδία (Στοκχόλμη) κατά τη διάρκεια της διαδρομής και μια στο Μαρόκο (Μεκνές). Πολιτιστικές και επιστημονικές συναντήσεις και ανάπτυξη του δικτύου είναι μερικές από τις προτεραιότητες. Εκθέσεις, διαγωνισμοί, επαφές με καλλιτέχνες της Μεσογείου στο πλαίσιο της Ανάπτυξης της «Πινακοθήκης των Δρόμων της Ελιάς”, ευρω-μεσογειακής συλλογής με έργα καλλιτεχνών εμπνευσμένα από τη Μεσόγειο της ελιάς, τοπικές διαδρομές και η μελέτη υλοποίησης της Μεσογειακής Πόλης της Γεύσης στην Καλαμάτα, είναι επίσης μερικές από τις κύριες δραστηριότητες του Οργανισμού τη χρονιά αυτή.
2015 – 2018 Οι «Δρόμοι της Ελιάς» συνεχίζουν να πορεύονται στο χρόνο και στο χώρο. Γιορτές Ελιάς, διαδρομές μικρής διάρκειας για την ανακάλυψη των ελαιοπαραγωγικών περιοχών, ενημερωτικές ημερίδες και σεμινάρια με θέμα τον πολιτισμό της ελιάς, τον πολιτιστικό τουρισμό, μελέτες & έρευνες για τα μεσογειακά προϊόντα και την παραδοσιακή γαστρονομία, δράσεις φιλοξενίας & ενσωμάτωσης προσφύγων από τις χώρες της ελιάς, είναι μερικές από τις δραστηριότητες που πραγματοποιούνται με τη συνεργασία και τη συμμετοχή φίλων και συνοδοιπόρων μας σε αυτή την πορεία.
Το 2005, οι ‘Δρόμοι της Ελιάς΄ αναγνωρίστηκαν ως Πολιτιστική Διαδρομή του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Αυτή η πιστοποίηση επιτρέπει στους ‘Δρόμους της Ελιάς΄ να λειτουργούν ως γέφυρα για νέες συνεργασίες μεταξύ των ελαιοπαραγωγικών περιοχών και να συγκεντρώνει οργανισμούς και παράγοντες της κοινωνίας των πολιτών, συναδέλφους ταξιδιώτες, επιστήμονες, ερευνητές, τεχνίτες, παραγωγούς και καλλιτέχνες από πολλές ελαιοπαραγωγικές χώρες, Επιμελητήρια, επιχειρήσεις και άλλα ευρω-μεσογειακά δίκτυα…
Μέσα από προτάσεις ανακάλυψης του κόσμου της ελιάς, εκθέσεις, πολιτιστικές εκδηλώσεις, επιχειρηματικές συναντήσεις, κοινωνικές δράσεις, φόρουμ, καλλιτεχνικούς διαγωνισμούς, έρευνες και δημοσιεύσεις για ην ελιά (ιστορία, συμβολισμός, τοπία, προϊόντα κ.α.), οι ‘Δρόμοι της Ελιάς’ συμβάλλουν στη συνοχή της Ευρώπης και αξιοποιούν μια κοινή πολιτιστική της κληρονομιά: την ελιά και τον πολιτισμό της.
Σήμερα, η Πολιτιστική Διαδρομή διασχίζει περισσότερες από 10 μεσογειακές χώρες Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία, Γαλλία, Πορτογαλία, Λίβανο, Μαρόκο, Τυνησία, Σλοβενία, Κροατία… και σιγά-σιγά εκτείνεται πέρα από το λίκνο πολιτισμού της ελιάς, τη Μεσόγειο…
“Οι ‘Δρόμοι της ελιάς’ … … Είναι ένας άλλος τρόπος να δεις τον κόσμο
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΑΔΡΟΜΩΝ
Μπορεί ο Οδυσσέας να περιπλανήθηκε στη Μεσόγειο με πλοίο, όμως οι πολιτικές συγκρούσεις και η πραγματικότητα της σύγχρονης εποχής δεν μας επιτρέπουν να περιπλανηθούμε το ίδιο ελεύθερα στα νερά της και γύρω από αυτή. Γι’ αυτό, προτείνουν άλλους δρόμους για την ανακάλυψη των φυσικών και πολιτιστικών τοπίων της ελιάς και διαφορετικούς τρόπους γνωριμίας με την ελιά, δέντρο του φωτός και σύμβολο της Μεσογείου.
Τοπικές πεζοπορικές διαδρομές
