Βραβευμένο ντοκιμαντέρ μικρού μήκους της Μάρω Αναστοπούλου, για την απλότητα και την ομορφιά της αθέατης ζωής στη νησιωτική Ελλάδα. Ο καπετάν Κωνσταντής, ο Λεωνίδας ο βοσκός, η αμοργιανή καθημερινότητα και τα σημάδια του ουρανού που προβλέπουν τον καιρό ορίζουν τη ζωή του νησιού εδώ κι αιώνες.
Έτος: 2016 Διάρκεια: 74′
Σκηνοθεσία και Σενάριο:: Μάρω Αναστοπούλου, Διεύθυνση φωτογραφίας: Κώστας Ματίκας Ήχος: Λέανδρος Ντούνης
Μοντάζ: Γαβριήλ Λουκέρης, Μάρω Αναστοπούλου Μουσική: Κώστας Ματίκας Σχεδιασμός αφίσας: Ντίνος Δημολάς
Στην απόμακρη Αμοργό οι άνθρωποι μοχθούν κι απολαμβάνουν τη ζωή με το δικό τους μοναδικό τρόπο. Ο καπετάν Κωνσταντής και ο Λεωνίδας ο βοσκός έχουν ζήσει όλη τους τη ζωή σε αυτή τη μικρή γωνιά της γης κι όμως δεν γνωρίζονται. Η καθημερινότητά τους καθορίζεται από μία κοινή παράμετρο: τα σημάδια τ’ ουρανού. Οι Αμοργιανοί κουβαλούν γνώσεις αιώνων για την πρόβλεψη του καιρού. Είναι τα σημάδια του ουρανού, οι άνεμοι, τα αστέρια, τα σύννεφα και η θάλασσα που τους μηνύουν για το αύριο. Ο αέναος κύκλος της ζωής είναι ο κύκλος των εποχών, της γέννησης και του θανάτου μα και μία διαρκής υπενθύμιση της απλής ομορφιάς που πλέει ανενόχλητη γύρω μας.
Βραβείο της επιτροπής Fipresci (Διεθνούς Ομοσπονδίας Κριτικών Κινηματογράφου)
Σε μια διοργάνωση που, μονοπώλησαν το ενδιαφέρον τα ντοκιμαντέρ με πολιτικά και κοινωνικά θέματα -βοηθάει και η συγκυρία με την προσφυγική κρίση- ήρθε η επιτροπή της Fipresci (Διεθνούς Ομοσπονδίας Κριτικών Κινηματογράφου) και έδωσε το δικό της βραβείο σε μια άγνωστη, πρωτοεμφανιζόμενη Ελληνίδα, τη Μάρω Αναστοπούλου.
Γιατί η ταινία της «Τα σημάδια του ουρανού», είναι «μια ολοκληρωμένη, αυθεντική και βαθιά συγκινητική δημιουργία» και «ξεπερνάει τα στενά όρια της απλής τεκμηρίωσης». Δηλαδή, με απλά λόγια, επειδή κάνει καλό σινεμά, όχι απλώς ρεπορτάζ.
Αναζητήσαμε τη Μάρω Αναστοπούλου. Και εκτός από μια πανευτυχή νέα γυναίκα, που γύρισε επιτέλους την πρώτη της ταινία -αφού για πολλά χρόνια δούλευε στην τηλεόραση- και την γύρισε, μάλιστα, ολομόναχη, χωρίς καμία οικονομική υποστήριξη, βρήκαμε και μια αποφασισμένη πια σκηνοθέτιδα.
Να συνεχίσει, να μην το βάλει κάτω. Αλλωστε, εκτός από τη σημαντική διάκριση, στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης είχε κι άλλα κέρδη, όπως λέει. Οι επαφές της με ξένους παραγωγούς και επαγγελματίες του χώρου του ντοκιμαντέρ της άνοιξαν τα μάτια και προοπτικές.
Η ταινία της είναι πολλά πράγματα μαζί. Κι ας παραπέμπει ο τίτλος («Τα σημάδια του ουρανού») σε σύννεφα, άστρα και ανέμους, που οι κάτοικοι της Αμοργού έχουν στο αίμα τους από τα παλιά τα χρόνια να τα εξετάζουν καθημερινά για να προβλέπουν τον καιρό.
«Η βάση της ταινίας μου είναι δυο Αμοργιανοί, ο καπετάν Κωνσταντής και ο Λεωνίδας, ο βοσκός, που δυστυχώς πέθανε λίγο πριν ολοκληρωθούν τα γυρίσματα», μας λέει η Μάρω Αναστοπούλου. «Ηθελα από καιρό να κάνω ένα ντοκιμαντέρ για την Αμοργό. Μου άρεσαν όλα, τα τοπία, οι άνθρωποι.
Το κλειδί βρέθηκε στον Κωνσταντή και τον Λεωνίδα, δύο ανθρώπους που ζουν εντελώς διαφορετικές ζωές, ο ένας μέσα στη θάλασσα, ο άλλος απομονωμένος στα βουνά και δεν έχουν συναντηθεί ποτέ τους. Παρακολούθησα από πολύ κοντά την καθημερινότητά τους, χειμώνα-καλοκαίρι, και τις σχέσεις τους με τη μικρή κοινωνία της Αμοργού. Ολοι οι κάτοικοι του νησιού με καλωσόρισαν, είναι κι αυτοί παρόντες, στην αρχή κουμπωμένοι μπροστά στην κάμερα, μετά λυμένοι, άνετοι, το διασκέδαζαν».
Η ταινία δεν έχει συνεντεύξεις, δεν έχει ρεπορτάζ, είναι η ζωή και ο χρόνος, που περνάνε. «Προσπάθησα η γλώσσα μου να είναι κινηματογραφική, όχι δημοσιογραφική», λέει η σκηνοθέτις. Και μας συστήνει τους δυο ήρωες της.
«Ο καπετάν Κωνσταντής έχει ένα καΐκι και κάνει ένα τακτικό, εβδομαδιαίο, επιδοτούμενο από το κράτος δρομολόγιο στο νησάκι Κίναρος για να μεταφέρει τρόφιμα και άλλα απαραίτητα εφόδια στη μοναδική του κάτοικο! Ο Λεωνίδας έχει περάσει όλη του τη ζωή μόνος του, στα βουνά, βόσκοντας κοπάδια. Ξεχνάμε συχνά πως νησιά του Αιγαίου δεν είναι μόνο το γαλάζιο και η θάλασσα.. »
Και τα σημάδια του καιρού; «Η ταινία ξεκινάει με έναν συνηθισμένο διάλογο μεταξύ Αμοργιανών. Για το τι καιρό θα κάνει. Τον Αύγουστο έχουν το έθιμο να κοιτάνε τα “μερομήνια”, δηλαδή, τον καιρό που κάνει τις πρώτες έξι μέρες του μήνα, γιατί, σύμφωνα με αυτούς, η κάθε μισή μέρα δίνει πρόγνωση για έναν μήνα του χρόνου. Με εντυπωσίασε αυτή η σχέση τους με τα σημάδια της φύσης, καθόριζε ακόμα και τα δικά μας γυρίσματα. Μου έλεγαν, όμως, ότι πάει πια, ο καιρός τρελάθηκε, δεν είναι εύκολο όπως παλιά να τον προβλέψουν…».
Η ταινία τώρα ξεκινάει τον δρόμο της. Και η Μάρω Αναστοπούλου, με «αλλαγμένη πια ψυχολογία», ίσως καταφέρει πιο εύκολα να τα βγάλει πέρα με «το μικρόβιο του σινεμά», όπως λέει. Αυτό που χρόνια τώρα δεν την άφηνε στιγμή να ησυχάσει, «όλο έλεγα ότι θα τα εγκαταλείψω, όλο καθόμουν και κάτι έγραφα, κάτι σχεδίαζα. Ενα ξέρω, πώς δεν θα ξανακάνω πια ταινία χωρίς χρηματοδότηση». Και επιμένει να γράψουμε τους συνεργάτες της, γιατί χωρίς αυτούς η ταινία δεν θα είχε γίνει ποτέ.
Ο Κώστας Ματίκας στη διεύθυνση φωτογραφίας και στη μουσική. Ο Γαβρίλος Λουκέρης στο μοντάζ. Ο Λέανδρος Ντούνης στον ήχο. Ο Θοδωρής Πανταζόπουλος στη διεύθυνση παραγωγής.